– Co robisz w życiu?
– Jestem logopedą.
– Ooo to super się składa, bo tak mnie boli kolano!

Tą rozmową nawet nie byłam szczególnie zaskoczona. Po telefonie do gabinetu: czy można się zgłosić na konsultację z dzieckiem, które ma jedną nóżkę krótszą? oraz wielokrotnych pytaniach: logopeda? To ten od zatok/kości/logotypów? (kolejno: laryngolog/ortopeda/grafik) zdałam sobie sprawę, że nie wszyscy wiedzą, co to za stwór ten logopeda.

Logopedów jest dużo gatunków. Żywią się zazwyczaj… dobra, nie chciałoby Wam się czytać w jednym poście o wszystkich typach logopedów, więc dziś tylko o jednym rodzaju, chyba najlepiej znanym przedstawicielu:

najważniejsze co robi (i czego nie robi) logopeda dziecięcy

Rozwija komunikację

Tak, tak, nie tylko mowę, choć to oczywiście bardzo ważna forma komunikacji i w większości przypadków do niej będziemy dążyć. Jednak rozumienie, gesty, przekazy pozawerbalne to fundamenty do budowania mowy.

Kiedy do logopedy?	Kiedy nie do logopedy?
Dziecko nie rozumie poleceń, reaguje nieadekwatnie (np. idzie do kuchni poproszone o przyniesienie butów), nie nawiązuje kontaktu wzrokowego	Dziecko ma w nosie NIEKTÓRE polecenia, np. dotyczące sprzątania, mycia zębów. Przy jednoczesnym dobrym rozumieniu zwrotów: plac zabaw, bajeczki i cukierki
Nie odwzajemnia gestów, np. papa, brawo	Nie chce dać buziaka natrętnej cioci (a wy chcecie?)
Nie wykazuje intencji komunikacyjnej, czyli chęci do nawiązania kontaktu z inną osobą	Nie interesuje go wykład z fizyki jądrowej, ale będzie inicjować kontakt, np. aby się z nim pobawić

Diagnozuje przyczyny opóźnień w rozwoju mowy

Dlaczego moje dziecko nie mówi? To jedno z najtrudniejszych pytań, jakie rodzic zadaje, ale staniemy na głowie, by spróbować na nie odpowiedzieć. Dopiero poradzenie sobie z przyczynami pozwoli na osiąganie efektów.

Tak wygląda prowadzenie terapii bez poznania i wyeliminowania przyczyn trudności

Kiedy do logopedy?	Kiedy nie do logopedy?
Dziecko nie mówi nic – nie próbuje wydawać z siebie dźwięków, nie naśladuje, nie powtarza	WIEMY jakie są przyczyny i diagnozujemy dziecko u innych specjalistów (np. u neurologa) – wyniki badań będą dla logopedy cenną wskazówką do planowania terapii
Mamy podejrzenia, że dziecko nieprawidłowo słyszy	WIEMY, że dziecko źle słyszy – najlepiej udać się od razu do laryngologa i/lub foniatry i wyniki badań przynieść na wizytę u logopedy
Mamy wątpliwości czy dziecko rozwija się prawidłowo – logopeda zbada nie tylko mowę, ale też funkcje niezbędne do nabywania języka – słuchowe, wzrokowe, rozwój społeczny	Podejrzewamy zaburzenia autystyczne – choć logopeda może pomóc nam w ocenie, czy językowy rozwój dziecka wskazuje na autyzm, nie stawia diagnozy autyzmu! To rola psychiatry

Programuje język

No, nie tak jak programista na kąkuterze (czyt. komputerze), tylko tak planuje działania, aby dziecko w miarę swoich możliwości nauczyło się mówić.

Kiedy do logopedy?	Kiedy nie do logopedy?
W pierwszym roku życia dziecko nie gaworzy, nie wydaje dźwięków, nie próbuje bawić się wokalizowaniem, nie reaguje na odgłosy otoczenia	Nasz urodzony przed dwoma tygodniami bobas nie mówi jeszcze mama. Jeszcze długo nie powie i jeszcze długo będzie to norma
12-18 miesięczne dziecko nie próbuje wypowiadać samogłosek, sylab, wyrażeń dźwiękonaśladowczych (bam, ała, ko-ko) pierwszych wyrazów	Dziecko nazywa auto bum bum, krowę mu, piłkę opa/bach lub w jakikolwiek zrozumiały dla otoczenia sposób – na tym etapie rozwoju to normalne i prawidłowe
Dwulatek nie wymawia kilkudziesięciu wyrazów oraz nie próbuje wypowiadać pierwszych prostych zdań	Dwulatek mówi np. tata am, dzidzi ała, baba oć (chodź) oraz nie radzi sobie jeszcze z wypowiedzeniem słowa terrorysta
Trzylatek nie posługuje się w mowie zdaniami, zrozumiałymi także dla osób spoza najbliższego otoczenia	Trzylatkowi nie zamyka się buzia i zadaje milion pytań dziennie

Koryguje wymowę

Czy logopeda to ta pani od r? No pewnie, też. Od głosek ciszących, syczących, szumiących też. I od wystawiania języka pomiędzy zęby. Dobry logopeda najpierw poszuka przyczyn wad wymowy, później postara się je wyeliminować, a następnie (lub równolegle) zabierze się za naprawianie głosek.

Kiedy do logopedy?	Kiedy nie do logopedy?
Trzylatek nie wypowiada poprawnie samogłosek oraz spółgłosek: p, b, m, n, f, w, t, d, k, g, l	Trzylatek przekręca niektóre wyrazy, mówi np.: łyżby (łyżwy), salomot (samolot), jednak z czasem widać wyraźny progres w rozwoju mowy
Czterolatek nie wymawia którejś z powyższych głosek, zmiękcza głoski syczące (s, z, c, dz)lub zamienia je na ciszące (ś, ź, ć, dź)	Czterolatek mówi lowel zamiast rower – zamiana jednej głoski na inną jest zjawiskiem rozwojowym i prawidłowym do pewnego wieku
Pięciolatek nie wymawia jeszcze głosek tzw. szeregu szumiącego (sz, ż, cz, dż)	Pięciolatkowi zdarza się hiperpoprawność, mówi np. szpodnie, ale potrafi zdecydować, który z wyrazów w parze szpodnie-spodnie jest prawidłowy
Sześciolatek nie podejmuje próby wypowiadania głoski r	Dziecko, które niedawno nauczyło się mówić r, wstawia tę głoskę wszędzie gdzie się da, mówiąc np. prarka (pralka), rody (lody). To przejściowy etap utrwalania i różnicowania głosek, który powinien minąć po kilku tygodniach
Dziecko zastępuje którąkolwiek głoskę dźwiękiem pozasystemowym – takim, którego w języku polskim po prostu nie ma. Niezależnie od wieku – do logopedy!	Moje dziecko brzydko mówi w znaczeniu, że mówi brzydkie słowa – takiego gatunku logopedy, który by na to pomógł, jeszcze nie znam
Podczas mówienia dziecko wystawia język pomiędzy zęby	Dziecko trzyma język za zębami w znaczeniu dosłownym, z tym przenośnym to różnie bywa
Nie jesteśmy pewni czy wymowa dziecka jest prawidłowa	Jesteśmy pewni, że dziecko wszystkie głoski wypowiada prawidłowo, ale lubimy się nim chwalić

Uczy czytać, pisać, rysować, bawić się, …

a dobra, miało być w skrócie. Logopeda obejmuje dziecko całościową opieką i oprócz mowy dba o ogólny rozwój wszystkich funkcji poznawczych.

No i co myślicie? Przyda się czasem taki logopeda, mimo że nie leczy chorych kolan i nie projektuje logotypów? Oczywiście logopedia dziecięca to tylko wycinek. Istnieją jeszcze takie gatunki jak logopedia medialna czy neurologopedia. Ale o tym innym razem.

Do pogadania!
U.

Co to jest ta logopeda?!